Прокрастинација-процес во кој индивидуата го одложува завршувањето на обврските. Негативна навика мрза или нешто подлабоко?
Мрзеливоста не постои! – Социјалниот психолог Девон Прајс во списанието „Медиум“ го споделува ова свое мислење. Тој споделува дека до оваа теза тој доаѓа од неговото скромно, но доволно искуство како професор по психологија од 2012 година. Во текот на овој период Прајс станува сведок на една појава и воочува дека студенти од сите возрасти ги одлагаат своите трудови, домашни задачи, како и дека пропуштаат презентации или воопшто не ги предаваат ветените проекти. Многу од амбициозните млади ја изгубиле својата иднина затоа што го пропуштиле крајниот рок за поднесување на документот. Според него, сепак, никогаш не е виновна мрзеливоста. НИКОГАШ!
Тој дури тврди дека такво нешто како мрзеливост не постои.
Јас сум социјален психолог, затоа се интересирам претежно од ситуациони и контекстуални фактори кои го движат човековото однесување. Кога се обидува да ги предвиди или објасни активностите на поединецот, гледа во социјалните норми и околниот социо-културен контекст, и кога се има се во предвид обично лесно се стигнува до генерални и детални заклучоци. Кога еден од моите ученици не успеал да се справи со моите задачи навреме, значи треба да прашам што го спречило. И кога станува збор за „мрзеливост“ продолжувам да поставувам прашања за да дознаам кои се бариерите што ја спречуваат акцијата на секој поединец поодделно. Запомнете дека ако нечие поведение ви изгледа нелогично, многу веројатно е дека всушност вие пропуштате некој важен дел од нивниот контекст. Девон Прајс навлегува до детали во сите возможни причини и прашања кои ги наведуваат студентите на мрзеливост. Со децении, психолозите се обидуваат да ја дефинираат прокрастинацијата како функционален проблем, а не како мрзеливост.
Кога некое лице нема да успее да заврши или дури и да започне проект од кој што е многу возбуден, причините обично се две:
- Анксиозност предизвикана од сомневање дека не се доволно добри за да го сторат тоа;
- Конфузија и несигурност и недоволно познавање на првичните чекори кои се непходни за таа работа.
Кога сте парализирани од веројатноста да не успеете, или пак дури и не знаете како да започнете некој голем и комплициран потфат, сосема нормално е да одлагате. Ова нема никаква врска со мрзеливоста, ниту со ниска мотивација или морална етика. Прокрастинаторите можат да останат со часови пред белиот лист, принудувајќи се да работат, мачејќи се, но ништо не прават. Интересно е тоа што, колку повеќе сакаат да ја завршат својата работа, толку повеќе стрес доживуваат, а со тоа и се повеќе и повеќе се намалува нивната продуктивност. Се добива маѓепсан круг од кој не се гледа излез. Решението во такви ситуации, е обратно од логиката, чудно звучи, но решението не е напорна работа. Штом сте станале свесни дека сте под стрес од работата што треба да ја завршите, застанете за миг и престанете да мислите на тоа. Бегајте. Ослободете се со вашата релаксирачка музика, медитирајте, или само уживајте во релаксирачки филм. И не зависно дали околината ве обвинува на мрзливост, не подлегнувајте. Само ако доволно го одморите умот, ќе можете да го осознаете сопствениот начин за започнување и успешно завршување на работата. И ако токму вие сте од оние претерано продуктивните луѓе кои едноставно не може да замислат дека некој од нивното семејство ја одложува некоја работа, само застанете, и не им префрлајте дека се мрзеливи. Ако некое лице не може да стане од кревет, тогаш има нешто што го прави да се чувствува уморен. Ако работникот континуирано промашува рокови, постои нешто што ја потиснува и обесхрабрува желбата за организација за работа. Дури и луѓето кои сториле се да сем саботираат самите себе, имаат причини за нивното поведение. Не мешајте ги овие бариери, длабоко во потсвеста на човекот со мрзеливост, и неактивност всушност има многу по длабоки причини. Бидејќи причините се многу подлабоки за да се помогне мора да се одгатне вистинскиот фактор и да се работи со терапевт.