Зелениот лиснат зеленчук е полн со хранливи материи како што се влакна, витамини, минерали и антиоксиданси. Сепак, треба да знаете и дека може да влијае на дејството на одредени лекови кои се користат за спречување на формирање на згрутчувања на крвта, таканаречени антикоагуланси или разредувачи на крв.
Во наједноставни зборови, сè се сведува на високата количина на витамин К содржана во лиснатиот зелен зеленчук, изјави за Live Science Џоан Салге Блејк, професорка по исхрана и диететичарка на Универзитетот во Бостон.
Многу видови зеленчук, како што се кељот, спанаќот, штавејот, блитвата, зелката, брокулата и прокељот, се особено богати со витамин К и содржат повеќе од 100 микрограми по порција.
Една од причините зошто витаминот К е важен е тоа што телото го користи за коагулација на крвта, или фактори на коагулација, протеини потребни за формирање на згрутчување на крвта, објасни Салге Блејк. Згрутчувањето на крвта е автоматски дел од одговорот на телото на повреда и помага да се спречи прекумерна загуба на крв.
„Без витамин К, едноставно сечење на прстот може да резултира со неконтролирано крварење“, вели Салге Блејк.
За да се намали ризикот од згрутчување на крвта кај пациенти со одредени медицински состојби, како што е атријална фибрилација, лекарите препишуваат лекови против згрутчување, наречени и антикоагуланси или разредувачи на крв.
Најчесто препишуван антикоагулант е „варфарин“, кој делува на тој начин што го блокира ензимот кој го активира витаминот К. Со помалку активен витамин К, се ослободуваат помалку фактори на коагулација, па згрутчувањето на крвта се формира побавно.
Кога пациент кој зема „варфарин“ наеднаш го зголемува внесот на храна богата со витамин К, како што е лиснат зелен зеленчук, зголемувањето на витаминот К може да ги смени ефектите на лекот, што на крајот ќе го направи третманот помалку ефикасен и ќе дозволи крвта побрзо да згрутчи.
Дали пациентите на „варфарин“ треба да избегнуваат зелен лиснат зеленчук?
Не мора. Ако количината на витамин К во нечија исхрана наеднаш падне на многу ниско, „варфаринот“ може да стане премногу ефикасен, зголемувајќи го ризикот од можно прекумерно крварење.
Значи, што треба да се направи? Клучот за спречување на ваквите флуктуации, кога е во прашање ефективноста на „варфаринот“, е да се одржува конзистентен внес на витамин К, советува Салге Блејк.
„Јадењето повеќе или помалку лиснат зелен зеленчук од вообичаеното од недела во недела ќе го отежне предвидувањето на ефектот на ‘варфаринот’ врз згрутчувањето на крвта, што може да влијае на згрутчувањето или крварењето“, рече Анастасија Шор, доцент на Фармацевтската школа Туро во Њујорк.
Таа објасни дека некои видови зелен лиснат зеленчук содржат повеќе витамин К од другите. На пример, зелената салата, аспарагусот и бамјата содржат од 30 до 75 микрограми по порција, а една порција спанаќ или кељ има повеќе од 150 микрограми.
Шор препорачува пациентите кои земаат разредувачи на крв да се обидат да ги задржат изворите на витамин К во нивната исхрана слични од недела во недела за да се осигураат дека ефектите на „варфаринот“ се конзистентни и ефективни.
За да се избегнат интеракциите помеѓу лиснатиот зелен зеленчук и антикоагулантите, пациентите кои ги земаат како дел од терапијата треба да разговараат со својот лекар за нивната исхрана, како и за какви било промени во неделниот внес на витамин К во организмот, препорача д-р Шор.
„Тоа е тимска работа со пациентот, регистрираниот диететичар нутриционист и лекарот кои работат заедно за да го постигнат најдобриот здравствен исход“, рече Салге Блејк.
Поновите средства за разредување на крвта, како и постарите како аспиринот, работат со различен механизам и ги немаат овие интеракции.
Сепак, треба да се запомни дека во некои случаи згрутчувањето на крвта се формира спонтано дури и кога нема акутна повреда. Кога таквите згрутчувања се формираат во артериите или вените, тие можат да го блокираат протокот на крв во срцето, мозокот, белите дробови и другите органи и да резултираат со опасни по живот состојби како што се срцев удар, мозочен удар или белодробна емболија