Производителите имаат законска обврска да го истакнат нутритивниот состав на секој прехранбен производ. Но, што во суштина значи тоа? Што треба да се консумира повеќе, а што треба да се избегнува? Овие одговори ги има на етикетите за оние што знаат да ги прочитаат правилно.
Целта на означувањето е да се овозможи добивање на клучни информации за да се направи правилен и вистински избор.
Потрошувачите треба да бидат информирани за различните видови на храна, а во тоа најмногу помагаат информациите кои се означени на етикетите/декларациите на храната. Овие информации ги даваат операторите со храна во согласност со законските прописи.
Во согласност со прописите, означувањето на нутритивните вредности на пакуваните прехранбени производи е задолжително и треба да ги содржи следните информации: енергетска вредност; количества на масти, заситени масти, јаглехидрати, шеќери, протеини и сол.
Содржината на задолжителното означување на нутритивната вредност може да се дополни со наведување на износите на една или повеќе од следните состојки: мононезаситени масти; полинезаситени масти; полиоли; скроб; влакна; витамини или минерали кои можат да се означат, како и нивниот препорачан дневен внес.
Главниот аспект на кој треба да се обрати внимание е енергетската вредност на прехранбените производи, како и основните хранливи состојки: протеини, шеќери и масти.
Протеините (белковините) се неопходни за изградба и одржување на мускулите, крвта, кожата, коските и останатите ткива и органи во организмот.
Шеќерите (јаглехидратите) и мастите (липидите) главно обезбедуваат енергија, иако некои масти се неопходни како градбен материјал и му помагаат на организмот да искористува определени витамини.
Некои производи природно можат да содржат натриум / сол, а во други се додаваат сол (натриум хлорид) заради подобрување на вкусот или други соединенија на натриум (натриум глутамат) како конзерванси.
Бидејќи дневниот внес на натриум влијае врз крвниот притисок и количеството на консумиран натриум не треба да надминува 5 грама на ден.
Информацијата за сол на етикетата на производите, сметајќи ги сите извори на натриум, има многу големо значење, особено што покачениот крвен притисок и кардиоваскуларните заболувања покажуваат висока стапка на морбидитет на глобално ниво.
Но, како правилно треба да се чита етикетата?
Започнете со информациите кои се однесуваат на порциите. Тоа ќе ви ја покаже големината на една порција и вкупниот број на порции во пакувањето. Оваа информација не е задолжителна, но во зависност од природата на храната, производителите често ја означуваат.
Следниот чекор е да ги проверите вкупните калории по порција и пакување, односно на 100 грама или на 100 милилитри. Обрнете внимание на калориите во 100 грама, 100 милилитри или во порција, зависно од тоа како е означено. Проверете колку калории навистина трошите, посебно ако решите да го консумирате целото пакување. Ако ги удвоите порциите што ги јадете, двојно ги зголемувате калориите и хранливите материи.
Следниот дел од информациите на нутритивната етикета се однесува на количините на специфични хранливи материи во производот.
Проверете ги основните хранливи материи и размислете за вашите потреби. Не сите масти се лоши, а вкупните шеќери можат да вклучуваат и природни и додадени шеќери.
Ограничете ги количините на додадени шеќери, заситени маснотии и натриум и избегнувајте трансмаснотии. При изборот на производот што ќе го консумирате, споредете етикети и изберете храна со помалку од овие хранливи материи, кога тоа е можно.
Осигурете се дека сте внеле доволно хранливи материи кои му се потребни на вашето тело, како што се калциум, диетални влакна, железо, магнезиум, калиум и витамини А, Ц, Д, Е.
Обратете внимание на % од препорачаниот дневен внес (ПДВ). Тој го покажува процентот на секоја хранлива материја во една порција, 100 грама или 100 милилитри, во однос на препорачаниот дневен внес.
Ако сакате да консумирате помалку хранливи материи (како заситени маснотии или натриум), изберете храна со понизок % на ПДВ (5 проценти или помалку). Ако сакате да консумирате повеќе хранливи материи (како растителни влакна), изберете храна со повисок % на ПДВ (20 проценти или повеќе).